Barbara Sułek-Kowalska, Nie masz już dzisiaj..., Tygodnik Idziemy

Źródło: Esprit

W odrodzonym po upadku komunizmu żydowskim życiu religijnym w Polsce święta te są obchodzone bardzo uroczyście. Dlatego każdy, kto chce poznać ich piękną tradycję, powinien sięgnąć po opowieść Abrahama Heschela, z cudownymi ilustracjami Ilyi Schora i w przepięknym tłumaczeniu przedwcześnie zmarłego Henryka Halkowskiego, krakowskiego architekta, który sam był jak wyjęty z kart tej książki.

Abraham Joshua Heschel, Pańska jest ziemia. Wewnętrzny świat Żyda w Europie Wschodniej

Abraham Joshua Heschel niejeden już raz – za sprawą Wydawnictwa Esprit – gościł w tym miejscu. Nie tylko jako autor wielkich dzieł i myśliciel zapraszany do papieży, ale też jako pokorny dziejopis historii i tradycji „naszych” – wschodnioeuropejskich czy nawet ściśle polskich – Żydów. Tych z niezliczonych miejsc, w których co piątek płonęły szabasowe świece i w których każdy szewc czy krawiec dawał komentarz do Świętych Ksiąg. Sam Heschel, choć urodzony w Warszawie w 1907 r., wyniósł z domu dziedzictwo wielkich cadyków – duchowych przywódców małych niekiedy wspólnot z rozrzuconych zwłaszcza na kresach Rzeczypospolitej żydowskich miasteczek. Ale Heschel pojechał na studia do Berlina, poznał wybitnych uczonych tamtej epoki i w rezultacie w 1939 r. wylądował w Stanach Zjednoczonych.

Prezentowana dziś niewielka objętościowo, niemal poetyckim językiem napisana książka opowiada o mieszkańcach żydowskiego świata w Europie, który wymordowany przez Niemców przestał istnieć w latach drugiej wojny światowej. Tam w każdym miasteczku – pisze Heschel – od niepamiętnych czasów studiuje się Torę, a prawie wszyscy mieszkańcy są uczonymi. W synagodze i w domu nauki biedni Żydzi zasiadali jak intelektualni magnaci. Heschel zastrzega, że nie opowiada o żydowskich osiągnięciach w sztuce czy nauce, ale o skali wartości i o codziennych obyczajach, o postawach wobec zasadniczych spraw życia. Wrzesień to w judaizmie czas wielkich świąt: Nowego Roku, Dnia Pojednania i Święta Sukkot, kiedy pobożni ludzie wspominają 40 lat wędrówki i – na zakończenie – wielki Boży dar, jakim jest Dekalog. W odrodzonym po upadku komunizmu żydowskim życiu religijnym w Polsce święta te są obchodzone bardzo uroczyście. Dlatego każdy, kto chce poznać ich piękną tradycję, powinien sięgnąć po opowieść Abrahama Heschela, z cudownymi ilustracjami Ilyi Schora i w przepięknym tłumaczeniu przedwcześnie zmarłego Henryka Halkowskiego, krakowskiego architekta, który sam był jak wyjęty z kart tej książki.

Barbara Sułek-Kowalska, Tygodnik Idziemy

Abraham Joshua Heschel, Pańska jest ziemia. Wewnętrzny świat Żyda w Europie Wschodniej

Od wydawcy:

Ta wyjątkowa książka Abrahama Heschela to opowieść o życiu Żydów w Europie Wschodniej przed wiekiem XX. „Nie pisałem o ich książkach, sztuce czy instytucjach – pisze autor w przedmowie – ale o ich obyczajach, o ich postawie wobec rzeczy w życiu podstawowych, o skali wartości, która kształtowała ich dążenia”. Esej Heschela opisuje świat, który bezwzględnie odszedł już do przeszłości, klimat małych, często biednych, jednak tętniących życiem Sztetli. Świat, w którym nieodłącznym elementem miejskiego krajobrazu w naszej części Europy była synagoga. To opowieść o języku jidysz, o sposobie świętowania, przekazywania tradycji i wychowywania dzieci, o specyficznej, żydowskiej pobożności, także o chasydach, kabale i wiecznym poszukiwaniu mądrości ukrytej w Piśmie. To z jednej strony wielka skarbnica wiedzy o życiu Żydów aszkenazyjskich, z drugiej odważna interpretacja ich losów i systemu wartości.

Ciemne, poetyckie drzeworyty autorstwa Ilyi Schora, którymi ilustrowane jest wydanie książki, korespondują z zadumą nad tym, co nieuchwytne (jeden z rozdziałów na przykład opisuje nieodłączną żydowską cechę – „Westchnienie”).

Tłumaczenie: Henryk Halkowski Ilustracje: Ilya Schor EAN: 9788360040850 ISBN: 978-83-60040-85-0 Format: 140x200 mm Stron: 190 Data wydania: 2010-04-11