U protestantów - Niedziela Izraela - 10. Niedziela po Trójcy Świętej
24/08/2025 | Na stronie od 24/08/2025
Nabożeństwo parafii ewangelicko-reformowanej w Warszawie
- Prowadzi ks. Michał Jabłoński
- Kazanie: Bogdan Białek
- Organy: prof. Michał Markuszewski
List Biskupa Kościoła na Niedzielę Izraela
22 sierpnia 2025
Źródło: luteranie.pl
Zachęta do modlitwy o pokój na Bliskim Wschodzie.
Siostry i Bracia,
w 10. Niedzielę po Trójcy Świętej (24. 08.) obchodzimy Niedzielę Izraela, której korzenie sięgają czasów przedreformacyjnych. W kalendarzu liturgicznym Niedzieli Izraela towarzyszy Wspomnienie zniszczenia Jerozolimy. Historia tego święta wskazuje na złożone i często mroczne dzieje relacji żydowsko-chrześcijańskich, ale też przypomina o nierozerwalnych więziach łączących judaizm i chrześcijaństwo. Nie ma chrześcijaństwa bez judaizmu. Nie ma chrześcijaństwa bez Pierwszego Przymierza. Mimo odradzających się co jakiś czas tendencji, próbujących zmarginalizować księgi Starego Testamentu, należy zdecydowanie stwierdzić: nie można oderwać żydowskiego dziedzictwa od przesłania Ewangelii. Powyższe wykracza daleko poza stwierdzenie, że „Jezus Chrystus był urodzonym Żydem”.
Niedziela Izraela przypomina o odpowiedzialności chrześcijan za antyjudaizm i antysemityzm, którymi naznaczona jest historia Kościoła. To także nasza odpowiedzialność dzisiaj. To historia uwikłania Kościołów chrześcijańskich w wielowymiarowe działania obliczone na dehumanizację wyznawców judaizmu i ich prześladowanie. To wszystko motywowane było nie tylko płytką chęcią zysku, polityczną kalkulacją i pragnieniem władzy, ale też uprzedzeniami religijnymi.
Swój mroczny wkład miał również nasz reformator ks. dr Marcin Luter. Jego wypowiedzi i pisma uwarukowane duchem epoki i jego własnymi poglądami, nierzadko radykalizowane współczesnymi ekstremizmami, przyczyniały się do cierpienia Żydów. Jubileusz 500-lecia Reformacji i inne inicjatywy pozwoliły na rzeczowe i krytyczne podjęcie tej kwestii i zdecydowane zdystansowanie się od wypowiedzi Lutra m. in. przez Światową Federację Luterańską oraz wielu, ewangelicko-luterańskich teologów w Europie i poza nią. To ważny krok w dialogu chrześcijańsko-żydowskim, który wciąż trwa i powinien być kontynuowany w trosce o nasze chrześcijańskie korzenie.
Siostry i Bracia, upamiętniając Niedzielę Izraela nie wolno nam jednak uciec od wydarzeń, które dzieją się na naszych oczach. Terrorystyczny atak na Izrael 7 października 2023 roku, porwanie, mordowanie i torturowanie izraelskich zakładników wywołało dramatyczną sekwencję wydarzeń. To pogorszyło i tak już tragiczną sytuację w Ziemi Świętej, która znów spłynęła krwią. Dziś, jesteśmy świadkami katastrofy humanitarnej w Strefie Gazy. Uzasadnioną krytykę, oburzenie i rozpacz wzbudzają niewspółmierne działania rządu Izraela wobec palestyńskiej ludności cywilnej – ataki i torpedowanie pomocy humanitarnej dostarczanej także przez Kościoły różnych wyznań, bombardowanie placówek medycznych, w tym kościelnych, oraz świątyń różnych wyznań – to wszystko składa się na przygnębiającą panoramę braku szacunku dla ludzkiego życia. Przez to wzmacniają się fundamentalizmy religijne i nienawiść, której trudno stawić czoło. Konflikt izraelsko-palestyński dzieli i polaryzuje społeczność międzynarodową, społeczeństwa, ale także Kościoły. Wiem, że także w naszym Kościele są różne opinie o tym konflikcie. Kościoły nie są od tego, aby podpowiadać geopolityczne rozwiązania, ale są po to, aby wspierać działania, które służą pojednaniu, sprawiedliwemu pokojowi. Kościoły mają upominać się o bezbronnych, którzy są głodzeni, bombardowani i wykluczani.
Uprawniona i konieczna krytyka działań rządu izraelskiego wypowiadana globalnie, ale także na ulicach izraelskich miast, nie może oznaczać jawnego lub podprogowego poparcia lub wsparcia antysemickich treści. Mówienie o cierpieniu dzieci, kobiet i mężczyzn w Strefie Gazy, szczególnie przed zapowiadaną całkowitą okupacją Gazy, nie może być przyzwoleniem dla antysemityzmu, ale też mówienie o piekle w Strefie Gazy nie może być zbywane jako przejaw antysemityzmu. Upominanie się o prawa mniejszości chrześcijańskiej w Ziemi Świętej nie może iść w parze z renesansem chrześcijańskiego antyjudaizmu i być narzędziem dla polityczno-religijnych ekstremizmów. Innymi słowy: spirala przemocy i bezprawia nie może być naszym kompasem i zasłonić Ewangelii o największym przykazaniu (Mk 12,28-34) miłości do Boga i bliźniego, którą będziemy słuchać w Niedzielę Izraela.
Siostry i Bracia, w Niedzielę Izraela czytany i śpiewany będzie Psalm 33 (introit 65/II), przypominający o nieodwołalnym Przymierzu między Bogiem a Jego Ludem. Kościół nie wypiera i nie zastępuje tego Przymierza, a jest jego częścią. W kolejnym psalmie czytamy: „Odwróć się od zła i czyń dobrze, szukaj pokoju i ubiegaj się oń!” (Ps 34,15). Z kolei w Ewangelii na Wspomnienie zburzenia Jerozolimy (Łk 19,41-44) widzimy Zbawiciela, który płacze nad Jerozolimą. Ona także i dziś jest areną konfliktów i niepokoju. Łzy, o których pisze ewangelista, są realne – zarówno wśród Izraelczyków, czekających na swoich bliskich, jak i Palestyńczyków doświadczających niemierzalnego cierpienia. Tu nie chodzi o symetryzm, neutralne zestawianie jednego cierpienia z drugim, ale o ukazanie, jak mocno świat oddalił się od Bożej woli o pokoju i grzęźnie w coraz to nowych wojnach. Naszym chrześcijańskim powołaniem jest głoszenie i życie Ewangelią Jezusa Chrystusa, wskazywanie na to wszystko, co godzi w jej przesłanie. Powyższe streszcza choćby ewangelia o największym Przykazaniu czy Jezusowe Kazanie na Górze.
Prosząc Was o solidarność ze wszystkimi ofiarami konfliktu na Bliskim Wschodzie, proszę jednocześnie o modlitwy za cały Region, o wszystkich ludzi bez względu na religię i wyznanie czy narodowość. Zachęcam, by tam, gdzie jest to możliwe, jako symboliczny wyraz żałoby, pokuty i solidarności, zastosować zamiast zielonej barwy liturgicznej fioletową przewidzianą na Wspomnienie zniszczenia Jerozolimy, którą dziś w tragiczny sposób obrazuje zniszczona Strefa Gazy.
Zachowujmy szacunek wobec siebie i innych. Prośmy Pana, by w serca harde pokój wlał i darował pokoju dni (por. ŚE 842,4).
bp Jerzy Samiec
W 10. Niedzielę po Trójcy Świętej obchodzona jest Niedziela Izraela.
Niedziela Izraela istnieje od XVI wieku. Upamiętnia ona dwukrotne zniszczenie świątyni w Jerozolimie. Pierwsza świątynia, tak zwana świątynia Salomona, została zniszczona przez Babilończyków około 2500 lat temu. Ludność została wygnana. Rzymianie zrównali z ziemią drugą świątynię 4 sierpnia 70 r. n.e. Pozostała po niej jedynie Ściana Płaczu. Przez długi czas chrześcijanie interpretowali drugie zniszczenie świątyni jako sąd nad narodem żydowskim, który nie uznał Jezusa za swojego Mesjasza. Dlatego wcześniej koncentrowano się w to święto na „misji do żydów”, nawróceniu żydów na wiarę w Jezusa jako prawdziwego Mesjasza i Syna Bożego.
W przeszłości chrześcijaństwo często postrzegało siebie jako następcę i spadkobiercę judaizmu, lecz czuło się od niego lepsze. Taka postawa doprowadziła do chrześcijańskiej wrogości wobec żydów i przez długi czas kształtowała nabożeństwa w tym dniu. Antyjudaizm i antysemityzm mocno nadwerężyły relacje między chrześcijanami i żydami. Żydzi cierpieli wiele prześladowań i pogromów z rąk chrześcijan na przestrzeni dziejów.
Biblijnym hasłem tygodnia Niedzieli Izraela, jak i graduale w Kościele luterańskim są słowa zaczerpnięte z Psalmu 33,12: „Błogosławiony naród, którego Pan jest Bogiem, lud, który wybrał sobie na dziedzictwo. Alleluja!”
Czytania liturgiczne Kościoła w tą niedzielę podporządkowane są refleksji nad rolą Izraela w historii zbawienia oraz nierozerwalnej więzi między między chrześcijanami i żydami. Sam Jezus, podobnie jak jego uczniowie, był żydem. Jego nauki są zakorzenione w żydowskiej tradycji wiary i hebrajskiej Biblii.
Opłakiwanie niesprawiedliwości wyrządzonej żydom na przestrzeni dziejów, relacje między żydami i chrześcijanami w wierze w tego samego Boga, ale także trwałe wybranie Izraela są głównym tematem nabożeństw w tym dniu. Podkreśla się również, że antysemityzm jest postawą ta sprzeczną z chrześcijaństwem.
Istotnym elementem święta jest również obraz pielgrzymującego Kościoła, który, podobnie jak niegdyś Naród Wybrany, jest nieustannie powołany do kroczenia drogą Prawdy.
W niektórych parafiach ewangelickich w Niedzielę Izraela stawia się na ołtarzu menorę.